Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Ay’a gönderilecek insansız araçta kullanılması planlanan milli ve özgün hibrit roket motoru, ilk ateşlemesini yaptı. Delta V Uzay Teknolojileri A.Ş.’de gerçekleştirilen testte hibrit roket motoru ilk sınavını başarıyla geçti.
UZAY ARACIMIZI 2023’TE AY İLE BULUŞTURACAĞIZ
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 2023’te Ay misyonu hedefinin ilk ayağını başaracaklarına inandığını belirterek “Yani uzay aracımızı Ay ile buluşturacağız. Bu manada motorun ilk ateşlemesini burada yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici” dedi.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN İLAN ETTİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Şubat’ta Türkiye’nin Milli Uzay Programı’nı ilan etti. Programın en dikkat çekici hedeflerinden biri, Ay misyonuydu. Türkiye, Ay misyonu ile kendi milli ve özgün teknolojilerini kullanarak Ay ile temas etmek istiyor. 2 ayaklı hedefe göre 2023’te insansız bir araç ile Ay’a sert iniş, 2028’de de yumuşak iniş gerçekleştirilecek.
DELTA V’YE ZİYARET
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, bu hedefler doğrultusunda yürütülen çalışmaları yerinde görmek amacıyla milli ve özgün hibrit roket motorları geliştiren Delta V’nin Şile’deki Roket Motoru Ateşleme Tesisi’ni ziyaret etti.
GENİŞ KATILIMLI TOPLANTI
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığının iştiraki olan Delta V’deki ziyaret bir toplantıyla başladı. Toplantıya, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı ve Delta V Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Yiğit, BAYKAR Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Mesut Gökten, TÜBİTAK SAGE Enstitüsü Müdürü Gürcan Okumuş ve Delta V Genel Müdürü Arif Karabeyoğlu katıldı.
TOPLANTIDA NELER KONUŞULDU?
Toplantıda, 2023’te Ay’a sert iniş yapması planlanan uzay aracının geliştirme çalışmaları ele alınırken hibrit roket motorlarının ateşleme sistemleri, yüksek basınçlı kompozit tanklar, vana ve regülatör sistemleri detaylı olarak masaya yatırıldı.
TARİHİ TEST
Heyet, toplantının sonunda roket motorları testlerinin yönetildiği komuta merkezine geçti. Alınan güvenlik önlemlerinin ardından ateşleme için geri sayım başlatıldı. Bakan Varank’ın komutuyla, ilk olarak Delta V tarafından geliştirilen ve uzay sınırını aşacak Hibrit Sonda Roketi’nin (SORS) itki sistemi dikey ateşleme testi yapıldı. İkinci ateşleme ise Milli Uzay Programı’nın 2023 yılında “Ay’a Sert İniş” görevinde kullanılması planlanan hibrit roket motoru için yapıldı. Yapılan testler başarıyla sonuçlandı. İki motor da planlanan süre boyunca sorunsuz şekilde çalıştı.
TEST SONRASI BRİFİNG
Bakan Varank ve beraberindeki heyet, ateşlemeler sonunda tekrar test sahasındaki sistemleri inceleyerek testin sonuçları hakkında bilgi aldı.
İKİ AYRI TEST
Varank, daha sonra yaptığı açıklamada, çok başarılı iki ateşleme yaptıklarını; hem Sonda Roketi Sistemi’nin (SORS) ateşlemesi, hem de Ay misyonunda kullanılması planlanan hibrit motorun ilk ateşlemesini gerçekleştirdiklerini belirtti.
50 SANİYELİK ATEŞLEME
Testlerde 50 saniye gibi hedeflenen süre bulunduğunu söyleyen Varank, “Bu 50 saniyelik ateşlemenin tamamını başarıyla bitirdi. Ay misyonunda kullanılabilecek motorun ilk denemeleri başarıyla yapıldı.” diye konuştu.
BÜTÜN KABİLİYETLERİ KULLANMAK İSTİYORUZ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’nin uzaydaki 10 yıllık yol haritasını açıkladığını ve bu yol haritasının en önemli bileşenlerinden bir tanesinin ‘Ay Misyonu’ olduğunu kaydeden Varank, “Ay misyonunda hedefimiz 2023 yılında Türkiye’nin kendi uzay aracını Ay’a ulaştırabilmesi. Burada da Türkiye’deki bütün kabiliyetleri, bütün firmalarımızın kabiliyetlerini kullanmak istiyoruz. Delta V de özellikle dünyada yeni bir teknoloji olarak kabul edilen hibrit roket motorları çalışan, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’na ait bir firmamız. Arif Hocamız (Karabeyoğlu) tüm bu süreçleri yürütüyor.” dedi.
TİCARİLEŞTİRMEK İSTİYORUZ
Varank, iki ateşlemeye şahitlik ettiklerini anlatarak “Bir tanesi 635 milimetrelik sonda roketinin, önümüzdeki ay fırlatması yapılacak motorun ateşlemesi. Aynı zamanda Ay misyonunda, yani uzayda kullanmayı hedeflediğimiz daha küçük bir motorun da yine ateşlemesinin testlerini yapmış olduk. Türkiye özellikle uzay alanında kabiliyetlerini tüm dünyaya göstermek, aynı zamanda bu kabiliyetleri ticarileştirmek, bundan ekonomik fayda elde etmek isteyen bir ülke. Dolayısıyla bu alanda geliştirdiğiniz teknolojiler çok değerli.” diye konuştu.
YENİ BİR TEKNOLOJİ
Sıvı oksijen oksitlemeli hibrit motor teknolojisinin çok önem verdikleri yeni bir teknoloji olduğunu aktaran Varank, ateşlemeleri başarıyla gerçekleştirdiklerini, bu süreçte heyecan ve mutluluk duyduklarını da ifade etti. Çok değerli gençlerin Türkiye’nin geleceğine yatırım yapmak ve teknolojiyi geliştirmek için büyük bir gayret gösterdiklerini vurgulayan Bakan Varank, “Sonda roket motorunun bir örneği, inşallah Mayıs ayında Sinop’tan ateşlenecek. Önemli mesafeleri kat etmesini planlıyoruz.” dedi.
TÜRK BAYRAĞINI AY İLE BULUŞTURACAĞIZ
Varank, “2023’te biz Ay misyonu hedefimizin ilk ayağını başarabileceğimizi düşünüyoruz. Yani uzay aracımızı inşallah Ay ile buluşturacağız. Türk bayrağını Ay ile buluşturmuş olacağız. Bu manada motorun ilk ateşlemesini burada yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici.” diye konuştu.
TAM BAŞARI
Delta V Genel Müdürü Arif Karabeyoğlu da her iki motorun da beklenen performansı tam manasıyla sağladığını vurgulayarak “İstediğimiz ateşleme sürelerini elde ettik. İstediğimiz itki kuvvetlerini elde ettik. Tam başarı olduğunu söyleyebiliriz. Ay motorunun testleri bundan sonra hızlanarak devam edecek. Belki ilk testlerinden birini yaptık. Ama belki yüzlerce test yapacağız. Güvenilirliği sağlayacağız. Sonda roketinin ilk testi değildi. Daha önce bir çok test yaptık. Ama bu en uzun yanan, en yüksek performanslı testini gerçekleştirdik. Bundan sonra ne olacak? Mayıs ayında her şey yolunda giderse inşallah yüksek irtifalara sonda fırlatmaları yapacağız. Ay’a gidecek uzay aracının roket motorunu test ettik. Adım adım aya gidiyoruz.” dedi.
UZAYA ERİŞEBİLECEK İTKİ
Öte yandan, Delta V tarafından geliştirilen Sonda Roket Sistemi hibrit motoru dikey ateşleme testini geçerek uzaya ulaşabilecek seviyede toplam itki elde etti. Önümüzdeki aylarda fırlatma testleriyle ‘Uçuş gösterimi’ yapılacağı öğrenildi.
YENİLİKÇİ TEKNOLOJİ
Türkiye’nin en büyük roket sistemlerinden biri olan SORS’un aynı zamanda dünyanın teknoloji olarak en ileri hibrit roket motoruna sahip olduğu, sıvı oksitleyici ve katı yakıt içerdiği ve yenilikçi bir teknoloji olduğu aktarıldı.
Hibya Haber Ajansı
